فصل یازدهم لیگ برتر در حالی سه شنبه شب با انجام هشت دیدار آغاز شد که از جمع 18 تیم حاضر در رقابت‌ها سه تیم مس سرچشمه، فجرسپاسی شیراز و داماش گیلان به تازگی به جمع تیم‌های لیگ برتری پیوسته‌اند. در این میان آنچه شاید از نظرها دور باشد سرنوشت سه تیمی است که در پایان فصل دهم لیگ برتر جای خود را به تازه واردان دادند؛ پاس همدان، پیکان قزوین و استیل آذین تهران. در این گزارش سعی شده است وضعیت کنونی این سه تیم سقوط کرده بررسی شود.

تیم‌های پاس همدان، پیکان قزوین و استیل آذین تهران فصل گذشته در لیگ برتر فوتبال حضور داشتند، اما گرمای تنور داغ رقابت‌ها را تاب نیاورده و طعم تلخ سقوط به دسته پایین تر را چشیدند. در بین این سه تیم، سقوط پاس و پیکان که حاصل یک تجربه منحصر به فرد در فوتبال ایران بودند، بیش از سقوط تیم سوم حائز اهمیت است.

این دو تیم که یک بار از تهران به شهرستان منتقل شده بودند و جنجال‌های طولانی مدتی را وارد فضای فوتبال کشور کردند، اکنون باید در لیگ آزادگان حضور پیدا کنند و اقبال خود را برای حضوری دوباره در بالاترین سطح فوتبال باشگاهی کشور بیازمایند.

** پاس همدان، هر روز بدتر از دیروز

در بین سه تیم سقوط کننده به دسته اول فوتبال، نماینده همدان بیش از سایرین تلخی سقوط را چشید. این تیم در حالی در پایان فصل دهم لیگ برتر با واقعیت سقوط آشنا شد که تا چند ثانیه مانده به پایان بازی‌های هفته آخر لیگ برتر در این رقابت‌ها ماندنی شده بود و تنها گل ثانیه‌های پایانی بهمن طهماسبی به شاهین بوشهر بود که سند سقوط پاس به دسته پایین‌تر را امضا کرد.

تیم فوتبال پاس یکی از پر افتخارترین تیم‌های فوتبال ایران است. این تیم تاکنون پنج بار قهرمان رقابت‌های لیگ سراسری کشور شده است و یک بار هم به قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا دست پیدا کرده است، البته این افتخارات زمانی به دست آمده است که پاس نماینده تهران بود و یکی از قطب‌های فوتبال ایران.

سال 1386، جامعه فوتبال شاهد یک اتفاق منحصر به فرد در فوتبال ایران و بلکه دنیا بود. در آن سال و در حالی که نیروی انتظامی به یک باره تصمیم به انحلال تیم فوتبال پاس گرفته بود، استانداری همدان امتیاز این تیم را خریداری کرد تا از آن پس نام تیم به «پاس همدان» تغییر کند. این اتفاق شروعی بود بر انتقال راه‌آهن به شهرری، صبا به قم و پیکان به قزوین. روندی که چندی پیش نیز نزدیک بود با انتقال نفت تهران به اراک وارد فاز جدیدی شود. در آن زمان انتقال تیم‌های تهرانی به شهرهای دیگر موافقانی داشت که با استدلال‌های گوناگون خود این حرکت را توجیه می‌کردند؛ استدلال اصلی آن‌ها وجود تماشاگران زیاد برای تیم‌های تهران در شهرستان‌ها به شرط انتقال آن بود.

این ادعا در سال نخست انتقال پاس به همدان، رنگ واقعیت به خود گرفت و بازی‌های این تیم در همدان با حضور بیش از شش تا هفت هزار نفر برگزار شد، اما رفته رفته از تعداد این تماشاگران کاسته شد تا در نهایت در سال سقوط، بازی‌های پاس با حضور تنها چند صد تماشاگر برگزار شود. هر چند در بازی پایانی این تیم برابر استقلال که می توانست به ماندگاری پاس در لیگ برتر بینجامد بار دیگر حضور بیش از 9 هزار نفر تماشاگر، سال‌های خوب این تیم در همدان را در اذهان تداعی کرد.

در هر حال پاس به لیگ آزادگان سقوط کرد تا اندک بازیکنان نام آشنای این تیم که از دوران هجرت ستاره‌ها باقی‌مانده بودند نیز، سرود جدایی سر بدهند.

این تیم امسال قرار است با هدایت فراز کمالوند که سابقه هدایت تراکتورسازی را در صعود به لیگ برتر دارد، تلاش کند بار دیگر به لیگ برتر باز گردد، اما این تیم با مربی جدیدش مانعی بزرگ برای نیل به این هدف پیش رو دارد؛ بحران مالی.

مشکلات مالی باشگاه پاس همدان در حالی به نقطه اوج خود می‌رسد و طلبکاران این باشگاه را به طلب حق خود وامی دارد که تیم پاس برای آماده سازی خود به ترکیه سفر کرده است. اعضای هیات مدیره باشگاه همانند مردم همدان نسبت به این گونه هزینه‌ها موضع گرفته اند و می‌گویند وقتی راه‌آهن در اردبیل و استقلال در کیش اردو می‌زند، چه دلیلی دارد پاس با این همه مشکل مالی راهی آنکارا و منطقه گران قیمت پاتالیا شود؟ این اعتراض‌ها سال گذشته نیز به دلیل برگزاری اردوی پاس در هلند شکل گرفته بود.

همچنین از باشگاه پاس خبر می‌رسد، عباس صوفی - مدیر عامل این باشگاه استعفای خود را به هیات مدیره کرده تحویل داده است، ولی هنوز پاسخی از آن‌ها دریافت نکرده است.

** پیکان قزوین، خروج از جاده لیگ برتر و سقوط

پیکان علاوه بر این که نام اتومبیل قدیمی ساخت ایران است، نام تیمی است که آن را هم‌خانواده‌ پرسپولیس تهران می‌دانند. روزگاری اکثر ستاره‌های پرسپولیس از پروین گرفته تا سایر دوستانش از تیم سرخ‌پوش پایتخت کوچ کردند و راهی پیکان شدند و چندی بعد بازگشتند.

پیکان هیچگاه در فوتبال ایران به مقام قهرمانی یا مانند آن نرسیده است، اما تا جایی که یادها و خاطره‌ها یاری می‌کند در جمع تیم‌های لیگ برتر حضور داشته است. پیکان هم مانند پاس روزگاری تیم تهران بود، ولی پس از شروع دوران نقل و انتقالات باشگاه‌ها، پیکان هم راهی قزوین شد تا مردم این شهر هم صاحب یک تیم در لیگ برتر شوند، اما مردم قزوین نشان دادند به وجود تیمی در لیگ برتر احساس نیاز نمی کنند؛ این مساله را فضای خالی ورزشگاه شهید رجایی قزوین ثابت می‌کرد.

امسال اما پیکان قصد دارد با هدایت یکی از مربیان نام آشنای فوتبال ایران قدم در راه صعودی دوباره به لیگ برتر بگذارد. فرهاد کاظمی پس از سرمربیگری تیم‌های بهمن کرج، سپاهان اصفهان و پاس تهران، اینک امید زیادی دارد که به همراه پیکان به لیگ برتر راه پیدا کند.

** استیل آذین، کهکشان بی‌ستاره

استیل آذین تهران تولدی پر هیاهو و خبرساز داشت. حسین هدایتی که از متمولین فوتبال‌دوست ایران است، تصمیم به خرید امتیاز یک تیم فوتبال گرفت. او استیل آذین را خرید و با این تیم راهی مسابقات لیگ آزادگان شد. در تیم او بازیکنان قدیمی پرسپولیس حضور داشتند که خاطره پرسپولیس سال‌های قبل را در ذهن هواداران زنده می‌کرد. بازیکنان نظیر ابراهیم اسدی و کاپیتانی حامد کاویانپور. استیل آذین پس از دو سال به لیگ برتر صعود کرد و در سال اول حضورش در لیگ برتر حضوری پررنگ داشت. مسئولان این تیم قصد داشتند در سال دوم حضورشان در لیگ برتر به رویای قهرمانی دست پیدا کنند و نام خود را جاودانه سازند. هدف آن‌ها در چند هفته اول لیگ دهم کاملا دست یافتنی بود، چرا که آن‌ها مقتدرانه در صدر جدول حضور داشتند، ولی در پایان فصل رویای آن‌ها در حد رویا باقی‌ماند و رنگ حقیقت به خود نگرفت.

کارشناسان فوتبال دلایل متعددی را برای سقوط استیل آذین پرستاره متصور هستند؛ کارشناسان، وجود ستاره‌های زیاد ، نبود یک مربی بزرگ، نداشتن مدیریت مقتدر و برخی حتی مجموعه‌ای از این‌ها را دلیل سقوط کهکشانی‌ها عنوان می‌کنند ، اما آنچه مسلم است واقعیت سقوط تیمی است که با حجم زیادی از تبلیغات و هزینه‌های سرسام آور شکل گرفت، ولی همچون کشتی مجلل توفان زده‌ای با برخورد به صخره‌های ساحل مشکلات تیم داری، در دریای سقوط و فراموشی غرق شد.

هومن افاضلی ، مربی پیشین تیم ملی فوتبال امید قصد دارد امسال با هدایت استیل آذین بار دیگر این تیم را به لیگ برتر برساند. افاضلی اما سرمربی استیل آذین "تهران" نیست، او سرمربی استیل آذین "سمنان" است. تیم پر ستاره فصل گذشته تهران با سقوط به لیگ آزادگان به سمنان منتقل شد تا هدیه هدایتی به مردم این شهر لقب بگیرد.

باشگاه استیل آذین این روزها سرگرم میزبانی از پیشکسوتان پرسپولیس است. جایی که علی پروین، امیر عابدینی، همایون بهزادی و یاران قدیمی‌شان قصد دارند با تشکیل اعتلافی از پیشکسوتان پرسپولیس برای خرید امتیاز این باشگاه اقدام کنند.